मुख्य सामग्रीवर वगळा

अस्पष्टाचा हुंकार

मनात एक द्वंद्व.

प्रस्थापितांची मक्तेदारी पटवून घ्यायची का त्याविरुद्ध उभं ठाकून विस्थापित व्हायचं. सगळं काही असह्य होतंय. काहीतरी करायला हवं.

कोणी एक पैशाच्या हव्यासापोटी आले. कोणी व्यापारासाठी आले आणि राज्यकर्ते झाले. कोण हे टिकोजीराव? यांना हाकलायलाच पाहिजे. काहीतरी करायला हवं.

सगळं व्यवस्थित चाललं होतं. अचानक कोणीतरी कोणालातरी मारलं. का मारलं माहीत नाही. पण घरदार माझं जळालं. त्याला मारलं म्हणून माझं घरदार का जाळलं? माहीत नाही. काहीतरी करायला हवं.

दैवयोगे कुठेतरी उकिरड्यावर जन्माला आलो. आजूबाजूच्या खातेऱ्यातून बाहेरतर पडायचंय, पण काही मूठभर परत तिथेच ढकलताहेत. काहीतरी करायला हवं.

नकाशावर दाखवताही येणार नाही अशा एका जगात ते रहातात. साधा ताप आला तरी देवऋषाकडे जाऊन  जादूटोणा करतात. साध्या साध्या आजारात किडामुंगीसारखे मरतात. काहीतरी करायला हवं.

प्रतिस्पर्धी फॉर्मात आहे. जिंकायच्या ईर्ष्येने पेटला आहे. बाकीचे सहकारी खचतात की काय असं वाटतंय. काहीतरी करायला हवं.

काहीतरी करायला हवं. काहीतरी करायला हवं. काहीतरी करायला हवं....

हा असतो अस्पष्टाचा हुंकार...

अंतरीच्या या हुंकाराला प्रतिसाद दिला शिवाजी महाराजांनी. या हुंकाराच्या नादावर चालत होते लोकमान्य टिळक, डॉ. बाबासाहेब. या हुंकाराचा माग घेत जंगलात पोचले डॉ. प्रकाश आमटे. याच हुंकाराची बॅट करून, अकरा साली त्यादिवशी चौथ्या नंबरवर मैदानात उतरला धोनी...

प्रवाहात वहात जाणं फारच सोपं असतं. असे अनेक प्रवाहपतित कुत्सितपणे, प्रवाहाविरुद्ध पोहणाऱ्याला हसतात. प्रस्थापितांच्या पाठिंब्यानं त्याचे पाय खेचतात, बुडवू बघतात. पण एकदा ह्या हुंकाराचा अनाहत नाद मनात गुंजू लागला की असल्या गोष्टींनी काही फरक पडेनासा होतो.

हा हुंकार घेऊन येतो एक खुषीची फकीरी. असे अनेक अनामिक आहेत, ज्यांना प्रसिद्धीची हाव नाही, ज्यांना जग काय म्हणेल त्याची फिकीर नाही. काहीतरी करायला हवं म्हणताना त्यांनी काहीतरी करायला सुरुवात केली. गावातल्या मुलांना वाचनाची आवड लागावी म्हणून धडपडणारा, धुळे जिल्ह्यातला एखादा कल्पेश बागल असतो. आसाममधला एखादा पायेंग असतो जो एकहाती, चाळीस वर्षं खपून, तेराशे एकरावर झाडं लावतो. नगर जिल्ह्यातले एखादे राजाराम भापकर मास्तर सत्तावन्न वर्षं एकटे राबतात व चाळीस किलोमीटर रस्ता तयार करतात.

हा हुंकार आहे राखेखाली दबलेला अंगार. या हुंकारावर फुंकर घालून त्याचं होकारात रूपांतर होणं महत्वाचं. तरंच काही घडू शकतं, घडवता येतं.


टिप्पण्या

टिप्पणी पोस्ट करा

या ब्लॉगवरील लोकप्रिय पोस्ट

मुस्कान

आज अनेक महिन्यांनी जुन्या ऑफिसच्या बाजूला जाणं झालं. सिग्नलला एक छोटं पोरगं लोखंडी रिंगमधून आत बाहेर व्हायचा खेळ करत होतं. मी सहजच ती कुठे दिसत्येय का ते बघू लागलो. खूप पूर्वी माझ्या रोजच्या यायच्या जायच्या रस्त्यावर एका सिग्नलला ती दिसायची. तिच्या लहान भावाबरोबर लोखंडी रिंगच्या साहाय्यानं काही खेळ करून दाखवायची. रस्त्याच्या कडेला तिची आई, असेल विशीबाविशीची, ढोलकं वाजवत बसलेली असायची. ही सुद्धा फार मोठी नव्हती. आठ दहा वर्षांचीच होती. इतर लोकांकडे पैसे मागायची, पण माझ्याकडे कायम प्यायला पाणी मागायची. एकदा हे माहीत पडल्यानंतर मीही आवर्जून एखादी बाटली जवळ ठेवायचो व तिला देऊन टाकायचो. कधीमधी एखादा बिस्किटाचा पुडा द्यायचो. काळीसावळी होती पण दात मात्र पांढरेशुभ्र, एखाद्या टूथपेस्टच्या जाहिरातीतल्या सारखे होते. पाणी दिल्यावर मनापासून हसायची आणि थँक यू हं काका असं म्हणून पुढे जायची. तिचं ते निर्व्याज हसणं खरंच लोभसवाणं होतं.  मधल्या काळात तिचं नाव मुस्कान आहे असं कुणीतरी सांगितलं. आम्ही नवीन ऑफिस घेतल्यानंतर त्या रस्त्यावरून येणं जाणं संपलं. मधे एकदा तिकडे गेलो असता भेटली होती. त्याही वेळी...

आनंद मरा नहीं, आनंद मरतें नहीं...

अंतरराष्ट्रीय विमानप्रवास करताना सर्वसाधारणपणे मी जास्तीत जास्त झोप घ्यायचा प्रयत्न करतो. जागं राहून समोरच्या स्क्रीनवर काहीतरी बघत बसण्यापेक्षा झोप घेतली की जेटलॅगचा त्रास कमी होतो असा माझा अनुभव आहे. अर्थात पूर्ण वेळ तर काही आपण झोपू शकत नाही. तर अशा मधल्या जागृतावस्थेत सहज 'ह्या फ्लाईटवर काय काय आहे' ते बघू जाता मला १९७१ चा 'आनंद' सापडला. हा माझा अतिशय आवडता चित्रपट आहे. अगणित वेळा बघितल्यामुळे फ्रेम बाय फ्रेम, सर्व डायलॉगसकट मला हा चित्रपट तोंडपाठ आहे. तरीही पुन्हा बघितला. पुन्हा हसलो. पुन्हा रडलो. हसता हसता रडलो... हा चित्रपट संपल्यानंतर मनात एक वेगळीच पोकळी, एक विचित्र शांतता निर्माण होते. आपण अंतर्मुख होऊन जातो. मनात विचारांचं काहूर माजतं. ह्यावेळी विचारांनी काही एक वेगळीच दिशा धरली....  - बाबू मोशाय, जिंदगी लंबी नहीं, बडी होनी चाहिए म्हणणारा आनंद (राजेश खन्ना) - अभिनयाची पराकाष्ठा करणारी, तरीही चेहऱ्यावर सुरकुतीही न पडणारी, बाबू मोशायची प्रेयसी रेणू (सुमिता संन्याल) - सदाबहार डॉ प्रकाश कुलकर्णी (रमेश देव) - त्याची पडद्यावरची व जीवनातलीही सहधर्मचारिणी सुमन (सीमा ...

पक्षी उडोनि जाई...

 वर्षातून दोन वेळा, दर सहा महिन्यांनी, मला या परिस्थितीचा सामना करावा लागतो. माझ्या सीएच्या व्यवसायात वर्षातून दोन वेळा, परीक्षा पास झाल्यानंतर मुलं आमच्या ऑफिसमधे आर्टिकलशिपसाठी येतात. तीन वर्षं काम करतात व एक दिवस त्यांची आर्टिकलशिप संपते. आणि हा जो 'एक दिवस' असतो ना तो फार त्रासदायक असतो. आता दर सहा महिन्यांनी इतकी मुलं येतात, तीन वर्षांनी ती जाणारच असतात. मग त्यात इतकं त्रासदायक काय? असा प्रश्न पडूच शकतो. कदाचित असंही असेल की याचा त्रास मलाच होतो.  तो एक दिवस येतो. दोघं तिघं केबिनमधे येतात. काय रे...??? सर, आज आमचा लास्ट डे... आं, संपली तीन वर्षं? हो ना सर. कळलीच नाहीत कशी संपली... त्याचं काय आहे ना, ही जी काही तीन वर्षं असतात ना ती म्हणजे केवळ तीन गुणिले तीनशे पासष्ट इतकाच हिशेब नसतो. आला ऑफिसमधे, गेला क्लायंटकडे, केलं काम, झाली तीन वर्षं असा कोरडा कार्यक्रमही नसतो. बघता बघता एक वेगळा बंध निर्माण करणारी ही तीन वर्षं असतात. पहिल्या दिवशी कोण कुठला माहीतही नसणारा मुलगा, शेवटच्या दिवशी गळ्यातला ताईत झालेला असतो. एखादी मुलगी, एखादी का बहुतेक सगळ्याच, सासरी जाताना रडावं तशी रड...