शरद....
तसा माझा कुणीच नव्हता. माझ्या आजोबांच्या मित्राचा, तात्यांचा, तो मुलगा. एकुलता एक. माझ्यापेक्षा खूपच मोठा. जवळजवळ माझ्या वडलांच्या वयाचा. पण आसपासचे सगळे त्याला नुसतं शरद म्हणायचे म्हणून आम्हीपण त्याला, नावापुढे काका, मामा वगैरे न जोडता, नुसतं शरद म्हणायचो.
तात्या एलआयसी मधून मोठ्या पदावरून निवृत्त झाले होते. बऱ्यापैकी पेन्शन मिळत असावं. बायको खूप आधीच वारली होती. घरी फक्त तात्या आणि शरदच असायचे. 'घरी असायचे' हा मात्र कोड्यात टाकणारा प्रकार होता. तात्या रिटायर झाल्यामुळे घरी असायचे यात काही विशेष नव्हते. पण शरदही? आमच्या घराच्या चार घरं पलीकडेच तात्यांचं घर होतं. सकाळपासून रात्रीपर्यंत बघावं तेंव्हा शरद ओसरीवर, पट्टेरी कापड लावलेल्या लाकडी आरामखुर्चीवर बसलेला असायचा. बरं घरी आहे म्हणून घरच्या कपड्यात बसावं ना. पण हा, सकाळी सकाळी दाढी अंघोळ करून, पूर्ण सुटात, टाय लावून, डोक्यावर हॅट घालून बसलेला असायचा. कधीही बघा, शरद असाच दिसणार. काहीही काम करताना, वाचन करताना अथवा रेडिओ वगैरे ऐकताना दिसायचा नाही. कुणाशी बोलताना दिसायचा नाही. फक्त खुर्चीवर बसून रस्त्याकडे बघत असायचा. तात्याच रोज दोन वेळचं जेवण बनवत व त्याला खायला घालत. मात्र दर शनिवारी सकाळी त्याच त्या पूर्ण सुटात सायकलवरून मारुतीला जायचा.
लहानपणी मी त्याला बघून जाम टरकायचो. सायकलवरून जाताना सर्कशीतलं अस्वल गेल्यासारखा वाटायचा. पण जेंव्हा तो अत्यंत निरुपद्रवी आहे हे कळलं तेंव्हा भीतीची जागा कुतूहलाने घेतली. आधी मला तो वेडा वाटायचा. मग वाटायचं की बहुतेक 'सटकलेला' असावा. अनेकवेळा तात्या माझ्या आजोबांकडे येऊन त्याच्याबद्दल काहीबाही सांगून रडायचे, माझ्यावर सूड उगवतोय म्हणायचे. सगळंच गूढ होतं.
वास्तविक शरद लहानपणापासून अतिशय हुशार. त्याकाळी बोर्डात आलेला मुलगा होता तो. गणिताची खूप आवड होती. गणित विषयात पीएचडी करून प्राध्यापक व्हायची त्याची इच्छा होती. पण तात्या अतिशय हेकेखोर होते. त्यांना शरदनं इंजिनियर व्हायला हवं होतं. खूप वादावादी झाली बापलेकात. तात्या शेवटी त्याला म्हणाले की तू आधी इंजिनियर हो आणि मग जे हवं ते कर. शरदनं शांतपणे इंजिनियरिंग पूर्ण केलं, अर्थातच उत्तम मार्कांनी. रिझल्ट घेऊन घरी आला. तात्यांना खूप आनंद झाला. आता काय करणारेस? तात्यांनी विचारलं. शरदनं आरामखुर्ची ओसरीवर आणली व त्यावर बसला. म्हणाला, हे करणार आहे. म्हणजे? तात्या चकीत झाले. तुम्हीच म्हणालात ना, इंजिनियर हो आणि मग काहीही कर? मी आता इथेच बसणार....
पुढली जवळजवळ बावीस वर्षं तो तसाच तिथे बसला. काहीही न करता....
एके दिवशी तात्या वारले. हा जागचा उठला नाही. शेजाऱ्यांनीच सगळं उरकलं. बरोब्बर तीन दिवसांनी त्याच खुर्चीत, तसाच सूट घालून, शरदही गेला. मागले तीन दिवस, त्याला काहीही खायला मिळालं नव्हतं.
एका सूडाच्या कहाणीचा करुण अंत झाला होता......
© Milind Limaye
तसा माझा कुणीच नव्हता. माझ्या आजोबांच्या मित्राचा, तात्यांचा, तो मुलगा. एकुलता एक. माझ्यापेक्षा खूपच मोठा. जवळजवळ माझ्या वडलांच्या वयाचा. पण आसपासचे सगळे त्याला नुसतं शरद म्हणायचे म्हणून आम्हीपण त्याला, नावापुढे काका, मामा वगैरे न जोडता, नुसतं शरद म्हणायचो.
तात्या एलआयसी मधून मोठ्या पदावरून निवृत्त झाले होते. बऱ्यापैकी पेन्शन मिळत असावं. बायको खूप आधीच वारली होती. घरी फक्त तात्या आणि शरदच असायचे. 'घरी असायचे' हा मात्र कोड्यात टाकणारा प्रकार होता. तात्या रिटायर झाल्यामुळे घरी असायचे यात काही विशेष नव्हते. पण शरदही? आमच्या घराच्या चार घरं पलीकडेच तात्यांचं घर होतं. सकाळपासून रात्रीपर्यंत बघावं तेंव्हा शरद ओसरीवर, पट्टेरी कापड लावलेल्या लाकडी आरामखुर्चीवर बसलेला असायचा. बरं घरी आहे म्हणून घरच्या कपड्यात बसावं ना. पण हा, सकाळी सकाळी दाढी अंघोळ करून, पूर्ण सुटात, टाय लावून, डोक्यावर हॅट घालून बसलेला असायचा. कधीही बघा, शरद असाच दिसणार. काहीही काम करताना, वाचन करताना अथवा रेडिओ वगैरे ऐकताना दिसायचा नाही. कुणाशी बोलताना दिसायचा नाही. फक्त खुर्चीवर बसून रस्त्याकडे बघत असायचा. तात्याच रोज दोन वेळचं जेवण बनवत व त्याला खायला घालत. मात्र दर शनिवारी सकाळी त्याच त्या पूर्ण सुटात सायकलवरून मारुतीला जायचा.
लहानपणी मी त्याला बघून जाम टरकायचो. सायकलवरून जाताना सर्कशीतलं अस्वल गेल्यासारखा वाटायचा. पण जेंव्हा तो अत्यंत निरुपद्रवी आहे हे कळलं तेंव्हा भीतीची जागा कुतूहलाने घेतली. आधी मला तो वेडा वाटायचा. मग वाटायचं की बहुतेक 'सटकलेला' असावा. अनेकवेळा तात्या माझ्या आजोबांकडे येऊन त्याच्याबद्दल काहीबाही सांगून रडायचे, माझ्यावर सूड उगवतोय म्हणायचे. सगळंच गूढ होतं.
वास्तविक शरद लहानपणापासून अतिशय हुशार. त्याकाळी बोर्डात आलेला मुलगा होता तो. गणिताची खूप आवड होती. गणित विषयात पीएचडी करून प्राध्यापक व्हायची त्याची इच्छा होती. पण तात्या अतिशय हेकेखोर होते. त्यांना शरदनं इंजिनियर व्हायला हवं होतं. खूप वादावादी झाली बापलेकात. तात्या शेवटी त्याला म्हणाले की तू आधी इंजिनियर हो आणि मग जे हवं ते कर. शरदनं शांतपणे इंजिनियरिंग पूर्ण केलं, अर्थातच उत्तम मार्कांनी. रिझल्ट घेऊन घरी आला. तात्यांना खूप आनंद झाला. आता काय करणारेस? तात्यांनी विचारलं. शरदनं आरामखुर्ची ओसरीवर आणली व त्यावर बसला. म्हणाला, हे करणार आहे. म्हणजे? तात्या चकीत झाले. तुम्हीच म्हणालात ना, इंजिनियर हो आणि मग काहीही कर? मी आता इथेच बसणार....
पुढली जवळजवळ बावीस वर्षं तो तसाच तिथे बसला. काहीही न करता....
एके दिवशी तात्या वारले. हा जागचा उठला नाही. शेजाऱ्यांनीच सगळं उरकलं. बरोब्बर तीन दिवसांनी त्याच खुर्चीत, तसाच सूट घालून, शरदही गेला. मागले तीन दिवस, त्याला काहीही खायला मिळालं नव्हतं.
एका सूडाच्या कहाणीचा करुण अंत झाला होता......
© Milind Limaye
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा