सुमारे महिन्यापूर्वी मी 'व्रतवैकल्ये : एक विपर्यास' या मथळ्याचा ब्लॉग लिहिला होता. यात पत्री गोळा करण्याच्या पद्धतीबद्दल मी माझी मते व्यक्त केली होती. त्यावर अनेक प्रतिक्रिया पण आल्या. पण त्यातून मूळ विषयाचे निराकरण झाले नव्हते. परवा माझ्या एका ग्रुपमधील श्री. सुधीर लिमये यांनी एक माहीती फॉरवर्ड केली, ज्यातून कदाचित थोडीफार उकल होईल असे वाटते. आधीचा ब्लॉग या लिंकवर वाचा.
https://chamanchidi.blogspot.com/2018/08/blog-post_9.html
एकवीस पत्री..
आषाढ श्रावण मनोमिलन, पत्री पुष्प संमेलन।
1) तुळस मंजिरी गोजिरी, प्राणवायू दायिनी।
2) श्वेत दुर्वा..हरित दुर्वा, चर्मरोगांना म्हणती दूर व्हा.।
3) कुंतल पोषक रस माका, त्याला कधी दूर सारू नका।
4) बेल.
डावे पान ब्रह्माचे, उजवे पान विष्णू चे, पण त्रिदल करी नाश त्रिदोषांचे।
5) बोर..बदरी..
ओकारी, उमासे मळमळ अंतरी, सेवन करावी नटखट बदरी।
6)धोतरा..
. गुंगी आणतो हा धोतरा, जनहो जरा जपून वापरा।
7) पिंपळ..
कावीळ, वाचा दोषांवर गुणकारी, सदैव सळसळ, जणू वाजवी बासरी।
8) मधुमालती..
. नाजूक गुलाबी मधुमालती, गुडघे, सांधे रक्षती।
9) शमी..
पावसाळ्यातील अपचन, शमी चे रस प्राशन।
10) आघाडा..
दातात कीड, पोटात बिघाडा, सहज,धावून येईल आघाडा।
11) डोरली..
. बलदायक, क्षुधावर्धक डोरली, भादव्यात बहरली।
12) कण्हेर..
कुष्ठरोग, जूनाट इसब, यांनी त्रस्त? लावा कण्हेर मूळ उगाळून मस्त।
13) रुई..
. रुई अर्क लेप लावा, डोकेदुखी पळवून लावा।
14) अर्जुन.. सादडा..
तालबद्ध ठेवा ह्रदय स्पंदन, सांगतसे वृक्ष अर्जुन।
15) विष्णूकांत..
साक्षात विष्णू कांत, मेंदू बलवर्धक जबरदस्त।
16) डाळिंब..
रक्तवर्धक रस पत्र, उपयुक्त सर्वत्र।
17) मरवा..
सुगंधी रस मरवा, चर्मरोगांवर बरवा।
18) देवदार..
अतिरिक्त वजन वाढीवर, उपयुक्त देवदार।
19) जाई...
सेवन करा जाई, दृष्टी तीक्ष्ण होई।
20) केतकी..
डोकेदुखीवर रामबाण, केतकीचे सुवर्णपान।
21) आगस्ती..
. सर्दीवर हमखास, आगस्तीचा सहवास।
*एकवीस पत्रींचे करूनी संवर्धन, श्री गणरायांचे करुया पूजन।।
आता कदाचित कुमारीकांना पत्री गोळा करायला का पाठवत त्याचा उलगडा झाल्यासारखे वाटते आहे.
© Milind Limaye
© chamanchidi.blogspot.com
https://chamanchidi.blogspot.com/2018/08/blog-post_9.html
एकवीस पत्री..
आषाढ श्रावण मनोमिलन, पत्री पुष्प संमेलन।
1) तुळस मंजिरी गोजिरी, प्राणवायू दायिनी।
2) श्वेत दुर्वा..हरित दुर्वा, चर्मरोगांना म्हणती दूर व्हा.।
3) कुंतल पोषक रस माका, त्याला कधी दूर सारू नका।
4) बेल.
डावे पान ब्रह्माचे, उजवे पान विष्णू चे, पण त्रिदल करी नाश त्रिदोषांचे।
5) बोर..बदरी..
ओकारी, उमासे मळमळ अंतरी, सेवन करावी नटखट बदरी।
6)धोतरा..
. गुंगी आणतो हा धोतरा, जनहो जरा जपून वापरा।
7) पिंपळ..
कावीळ, वाचा दोषांवर गुणकारी, सदैव सळसळ, जणू वाजवी बासरी।
8) मधुमालती..
. नाजूक गुलाबी मधुमालती, गुडघे, सांधे रक्षती।
9) शमी..
पावसाळ्यातील अपचन, शमी चे रस प्राशन।
10) आघाडा..
दातात कीड, पोटात बिघाडा, सहज,धावून येईल आघाडा।
11) डोरली..
. बलदायक, क्षुधावर्धक डोरली, भादव्यात बहरली।
12) कण्हेर..
कुष्ठरोग, जूनाट इसब, यांनी त्रस्त? लावा कण्हेर मूळ उगाळून मस्त।
13) रुई..
. रुई अर्क लेप लावा, डोकेदुखी पळवून लावा।
14) अर्जुन.. सादडा..
तालबद्ध ठेवा ह्रदय स्पंदन, सांगतसे वृक्ष अर्जुन।
15) विष्णूकांत..
साक्षात विष्णू कांत, मेंदू बलवर्धक जबरदस्त।
16) डाळिंब..
रक्तवर्धक रस पत्र, उपयुक्त सर्वत्र।
17) मरवा..
सुगंधी रस मरवा, चर्मरोगांवर बरवा।
18) देवदार..
अतिरिक्त वजन वाढीवर, उपयुक्त देवदार।
19) जाई...
सेवन करा जाई, दृष्टी तीक्ष्ण होई।
20) केतकी..
डोकेदुखीवर रामबाण, केतकीचे सुवर्णपान।
21) आगस्ती..
. सर्दीवर हमखास, आगस्तीचा सहवास।
*एकवीस पत्रींचे करूनी संवर्धन, श्री गणरायांचे करुया पूजन।।
आता कदाचित कुमारीकांना पत्री गोळा करायला का पाठवत त्याचा उलगडा झाल्यासारखे वाटते आहे.
© Milind Limaye
© chamanchidi.blogspot.com
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा